زبان مجاری

زبان مجاری 

اطلاعاتی مفید در مورد زبان مجاری

زبان مجاری چیست ، زبان مَجاری (به مجاری: magyar، ماجار) زبانی است و زبان کشور مجارستان
از خانواده زبان‌های فین‌واوگری و شاخه زبان‌های اوگری و بی‌پیوند با دیگر زبان‌های مرکز اروپا.

زبان مجاری در جایگاه هموندی در میان دسته کوچک زبان‌های اروپا که از خانواده زبان‌های هند و اروپایی
نیستند همواره مورد توجه زبانشناسان بوده‌است.

این زبان ۱۳میلیون گویشور دارد که ۹.۵ تا ۱۰میلیون‌تن از آنان در مجارستان کنونی می‌زیند.

نزدیک به دو میلیون تن در سرزمین‌هایی می‌زیند که تا پیش از جنگ جهانی یکم در پادشاهی مجارستان جای می‌گرفتند.

بزرگ‌ترین بخش از این گروه با ۱.۴میلیون‌تن جمعیت در رومانی کنونی می‌زیند.

همچنین در کشورهای اسلواکی، کرواسی، صربستان، اوکراین، اتریش و اسلوونی نیز مجاری‌زبانان می‌زیند.
از این گذشته نزدیک به یک‌میلیون مجاری‌ زبان هم در سراسر جهان پراکنده‌اند.

 

دسته‌بندی و تاریخچه زبان مجاری چیست؟

زبان مجاری آغازین را از ۱۰۰۰ (پیش از میلاد) می‌دانند. در آن هنگام مجاری از زبان‌های اوب-اوگری جداگردید.

مجاری زبانی‌است اوگری که در زیرگروه زبان‌های فین‌واوگری جای‌ میگیرد

و آن هم شاخه‌ای از خانواده زبان‌های اورالی است.

در دهه ۱۶۷۰ بود که پیوند میان زبان‌های اوگری و فینی مورد توجه قرارگرفت. در سده‌های ۱۸ و ۱۹ میلادی
دسته‌بندی زبان مجاری از نظر سیاسی بسیار بحث‌انگیز بود.

اما امروزه خانواده زبان‌های اورالی مانند خانواده‌های زبان‌های هند و اروپایی و زبان‌های استرانزیایی یک
دسته زبانی شناخته‌شده و تثبیت‌شده‌است.

زبان مجاری چیست ، ریشه های زبان مجاری در مجارستان

اورالی

نام یکی از خانواده‌های زبانی در جهان است.

کسانی که در اصل به زبان اورالیِ آغازین سخن می‌گفتند، بین ۷ تا ۱۰ هزار سال پیش در کوه‌های اورال
در کنار سیبری ساکن بودند. این افراد، ۱۵۰۰ سال پیش به سوی اروپا مهاجرت کردند.

نخستین تیره زبانی که از زبان مادر جدا شده بود، زبان سَمویِدی بود.

البته گسترش زبان‌ها ی این خانواده پیش از مهاجرت آنها به اروپا آغاز شده بود.

برای نمونه، زبانهای اوگری، حدود ۳۰۰۰ سال پیش، از زبان‌های فینی جدا شدند.

 

سَمویِدی

الف) سمویدی شمالی، شامل نِنِتس که در واپسین منطقه از شمالِ شرقی از بخش اروپاییِ روسیه استفاده می‌شود.

اِنِتس که مردم شمال سیبری آن را بکار می‌برند، و ناگاسان که آنهم در شمال سیبری و بویژه در منطقهٔ تایمیر استفاده می‌شود.

ب) سمویدی جنوبی، شامل زبان سِلکوپ است که ساکنان مناطق میانِ رودهای اُب و یِنیسِی در سیبری بدان سخن می‌گویند.

سلکوپ تنها زبان باقی مانده از شاخهٔ سمویدی جنوبی است.

 

اوگری

شاملِ زبان مجاری که زبان رسمی مجارستان است، و زبان‌های خانتی (یا اُستیاک) و مانسی (یا وگول)
که در غرب سیبری، در کنار رود اُب از آنها استفاده می‌شود.

بر سر اینکه آیا این دو زبان اخیر را باید با زبان مجاری در یک گروه قرار داد یا نه، میان زبانشناسان اختلاف وجود دارد.

به دو زبانِ یادشده، اُب- اوگری هم می‌گویند.

فینی

الف) پرمی شامل کومی (یا زیریان)، کومی پرمیاک، و اودمورت (یا وودیاک) که در شرق بخش‌های اروپاییِ روسیه استفاده می‌شوند.

ب) ولگایی شامل زبان‌های مردوین و ماری که از هر دو در پیرامون بخش‌های غربی و میانی رود ولگا استفاده می‌شود.

زبان مردوین دو گویشِ متفاوت دارد: ارزیا و موکشا.

پ) سامی (این شاخه و زبان را با خانوادهٔ زبان‌های سامی اشتباه نگیرید).

گروهی از مردم شمال اسکاندیناوی و شمال غربی روسیه به این زبان سخن می‌گویند.

ت) بالتوفینی شامل زبان فنلاندی که در فنلاند از آن استفاده می‌شود و عدهٔ کمی در روسیه و استونی هم بدان سخن می‌گویند.

و نیز زبان استونیایی که در استونی بکار می‌رود. زبان‌های دیگری نیز در این شاخه وجود دارند

افراد بسیار کمی بدانها سخن می‌گویند. از آنجمله می‌توان به لیوونی اشاره کرد

عده کمی در لتونی بدان سخن می‌گویند (فراموش نکنید که زبان رسمی لتونی، لتونیایی است)

و یا به زبان‌های کارلی، وپس، اینگری و ووتیک که همگی در بخش‌هایی از شمال غربی روسیه استفاده می‌شوند.

شاخه‌های دیگر از زیرخانوادهٔ فینی، از شاخهٔ بالتوفینی جداشده‌اند.

زبان‌های اورالی، پسوندهای بسیاری دارند. زبان فنلاندی ۱۴ حالت اسمی و مجاری ۱۷ حالت اسمی دارد.

این تعداد در سامی ۶، و در خانتی تنها سه عدد است! فعل در زبان مردوین شکل‌های پیچیده‌ای دارد.

این شکل‌ها با چهار زمان و هفت وجه، برای فاعل و مفعول فرق می‌کنند.

نمونه ای مکالمات روزانه مجاری

  • Jó napot (:یو ناپُت) :روزخوش
  • Viszlát (ویسلات):بدرود(نیمه‌رسمی)
  • Elnézést! (النیزیشت) :ببخشید!
  • Köszönöm (کؤسؤنؤم) :سپاسگذارم
  • Mennyi? (مِن‌نی) :چه اندازه؟
  • Igen :آره
  • Nem :نه
  • Nem értem (نِم ایرتِم) :نمی‌دانم
  • víz (ویز) :آب
  • bor :باده
  • sör (شؤر): آبجو
  • tea (ته‌آ):چای
  • tej (تِی):شیر(نوشیدنی)
  • Szeretlek (سِرِتلِک): دوستت دارم.

الفبا

صفحه‌کلید مجاری دارای کلیدهای ő ű و cs dz dzs gy ly ny sz ty zs
A Á B C Cs D Dz Dzs E É F
G Gy H I Í J K L Ly M N
Ny O Ó Ö Ő P (Q) R S Sz T
Ty U Ú Ü Ű V (W) (X) (Y) Z Zs

حرف‌های درون دوکمان تنها برای واژگان بیگانه کاربرد دارند.

زبان مجاری چیست و ریشه و خاستگاه زبان مجاری

زبان‌های فین‌واوگری

نام زیرگروهی از زبان‌های اورالی است. بسیاری از زبان‌شناسان
زبان‌هایی چون مجاری، فنلاندی، استونیایی و شماری دیگر را در این دسته جای‌می‌دهند.
برخلاف بیشتر زبان‌هایی که در اروپا گویشورانی دارد، این زبان‌ها پیوندی با
زبان‌های هند و اروپایی ندارند.

زبان‌های سمویدی هم زیرگروهی از زبان‌های اورالی‌است. پاره‌ای از
زبانشناسان اورالی و فین واوگری را برابر هم می‌دانند. دسته کوچکی از زبان‌های
فین‌واوگری با خطر نابودی رودررویند.

فین‌واوگری‌ها به مردمانی گفته می‌شود که به یکی از زبان‌های این
خانواده سخن بگویند.

 

سنجش واژگان

فارسی

فنلاندی

استونیایی

سامی شمالی

ایناری سامی

ماری

کومی

خانتی

مجاری

بازسازی فین‌واوگری

دل

sydän, sydäm

süda, südam

šüm

śələm

səm

szív

*‎śiδä(-mɜ) / *śüδä(-mɜ)

دامنِ پوشاک

syli

süli

salla, sala

solla

šəl

syl

jöl

öl

*süle / *sile

سیاهرگ

suoni

soon

suotna, suona

suona

šön

sən

jan

ér

*sōne / *se̮ne

رفتن

mennä, men

minna, min

mannat

moonnađ

mije-

mun-

mən-

menni, megy

*mene-

ماهی

kala

kala

guolli, guoli

kyeli

kol

kul

hal

*kala

دست

käsi, käte

gen. käden, part. kättä

käsi, kät

gen. käe, part. kätt

giehta, gieđa

kieta

kit

ki

köt

kéz

*käte

چشم

silmä

silm

čalbmi, čalmmi

čalme

šinča

śin

sem

szem

*śilmä

یک

yksi, yhte

gen. yhden, part. yhtä

üks, üht

gen. ühe, part. üht(e)

okta, ovtta

ohta

ikte

ət’ik

ĭt

egy

*ykte

دو

kaksi, kahte

gen. kahden, part. kahta

kaks, kaht

gen. kahe, part. kaht(e)

guokte

kyeh´ti

kokət

kyk

kät

kettő/két

*kakta / *käktä

سه

kolme

kolm

golbma

kulma

kumət

kujim

koləm

három

*kolme / *kulme

یخ

jää

jää

jiekŋa, jieŋa

jiena

ij

ji

jöŋk

jég

*jäŋe

شپش

täi

täi

dihkki

tikke

tij

toj

tögtəm

tetű

*täje

شمارگان

شماره

فنلاندی

استونیایی

وورو

سامی شمالی

ایناری سامی

ارزیا

ماری چمنزاری

مانسی

مجاری

نیافین‌واوگری

۱

yksi

üks

ütś

okta

ohta

vejke

ikte

akva

egy

*ykte

۲

kaksi

kaks

katś

guokte

kyeh´ti

kavto

kokət

kityg

kettő

*kakte

۳

kolme

kolm

kolm

golbma

kulma

kolmo

kumət

hurum

három

*kolm-

۴

neljä

neli

nelli

njeallje

nelji

ńiľe

nələt

nila

négy

*neljä-

۵

viisi

viis

viiś

vihtta

vitta

veƭe

wizət

at

öt

*vit(t)e

۶

kuusi

kuus

kuuś

guhtta

kutta

koto

kuδət

hot

hat

*kut(t)e

۷

seitsemän

seitse

säidse

čieža

čiččam

śiśem

šəmət

sat

hét

N/A

۸

kahdeksan

kaheksa

katõsa

gávcci

käävci

kavkso

kandaš(e)

ńololov

nyolc

N/A

۹

yhdeksän

üheksa

ütesä

ovcci

oovce

vejkse

indeš(e)

ontolov

kilenc

N/A

۱۰

kymmenen

kümme

kümme

logi

love

kemeń

lu

lov

tíz

N/A

 

5/5 - (1 امتیاز)

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این قسمت نباید خالی باشد
این قسمت نباید خالی باشد
لطفاً یک نشانی ایمیل معتبر بنویسید.

5 × سه =

keyboard_arrow_up